Büyük Taarruz Başkomutan Meydan Muharebesi Kronolojisi (*)
1922
18 Haziran: Ali İhsan Paşa’nın görevden alınması
29 Haziran: Nurettin Paşa’nın Birinci Ordu Komutanlığına atanması
28 Temmuz: Yunanlılar’ın Trakya üzerinden İstanbul’u işgal girişimleri
26 Ağustos: Büyük Taarruz’un başlaması
27 Ağustos: Afyonkarahisar’ın kurtuluşu
30 Ağustos: Başkomutan Meydan Muharebesi
31 Ağustos: Kütahya’nın kurtuluşu
2 Eylül: Trikupis’in esir edilişi
9 Eylül: İzmir’in kurtuluşu
11 Eylül: Bursa’nın kurtuluşu
13-15 Eylül: İzmir yangını
16 Eylül: Çeşme’den Yunanlılar’ın İzmir’i terk edişi
18 Eylül: Anadolu’daki son Yunan askerinin Erdek’ten çekilmesi
19 Eylül: Fransız ve İtalyan’ların Çanakkale’den çekilmesi
27 Eylül: Yunanistan’da ihtilal; Kralın, oğlu George lehine tahttan çekilmesi
3 Ekim: Mudanya Ateşkes Görüşmelerinin başlaması
11 Ekim: Ateşkesin imzalanması
18 Ekim: İngiliz Başbakanı Lloyd George’un istifası
1 Kasım: Saltanatın kaldırılması
16-17 Kasım: Vahdettin’in kaçışı
18 Kasım: Abdülmecit’in Halifeliğe getirilişi
20 Kasım: Lozan Barış Görüşmelerinin başlaması
1923
5 Şubat: Lozan Barış Görüşmelerinin kesilmesi
23 Nisan: Görüşmelere yeniden başlanması
24 Temmuz: Lozan Barış Antlaşmasının imzalanması
2 Ekim: İşgal kuvvetlerinin İstanbul’u boşaltması
13 Ekim: Ankara yeni başkent
29 Ekim: Cumhuriyetin ilanı
(*) İbrahim Artuç’un “Başkomutan Meydan Muharebesi” adlı kitabından alınmıştır.
Büyük Taarruz'un Güncesi (*)
20 Temmuz 1922 – Atatürk'ün başkomutanlık görev süresi 4 Ağustos 1922 tarihinden geçerli olmak üzere 3 ay uzatıldı.
23 Temmuz 1922 – Atatürk Batı Cephesi karargâhının bulunduğu Akşehir'e geldi. Batı Cephesi Komutanı General İsmet İnönü ile görüştü.
24 Temmuz 1922 – Atatürk, Akşehir'den Konya'ya geldi. Arabistan'dan Konya'ya gelen İngiliz Generali Townshend 'le görüştü. Atatürk İngiliz Generali Townshend'e şunları söyledi:''…Evet, karşımızdaki düşmanın çok kuvvetli olduğunu biliyorum. Fakat insanlığı savunanlar ölümle tehdit edilmelerine rağmen ölmezler, sonsuza dek yaşarlar.''
27 Temmuz 1922 – Atatürk Akşehir'e döndü.
27 Temmuz 1922 – Atatürk'le konuşan General Townshend'in Londra'ya gönderdiği rapor:''Türk milli ordusu güçlü ve etkindir. İngiltere hükümeti bunu kavrayabilmiş değildir. Yepyeni bir Türkiye doğmuştur. Bu da İngiltere'de henüz anlaşılmış değildir. Türk'ü Avrupa dışına Anadolu'ya itmeye çalışmak çılgınlıktır.''
27/28 Temmuz 1922 – Atatürk, ordu komutanlarını Akşehir'de Batı Cephesi karargâhına çağırdı. Ordu komutanlarına Büyük Taarruz'un planı açıklandı. Bu plan üzerinde görüş alışverişi yapıldı.
30 Temmuz 1922 – Batı Cephesi karargâhında Atatürk, cephe komutanı İsmet İnönü ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak toplantısı. Taarruzun ayrıntıları gözden geçirildi.
6 Ağustos 1922 – Atatürk, Akşehir'den Ankara'ya döndü.
7/16 Ağustos 1922 – Atatürk, Ankara'da Meclis üyeleri ve Bakanlar Kurulu üyeleri ile görüşmeler yaptı. Meclis'i ve Bakanlar Kurulu'nu Büyük Savaş için hazırladı
17 Ağustos 1922 – Atatürk, gizli olarak Ankara'dan Konya'ya hareket etti.
18/19 Ağustos 1922– Atatürk gizli olarak Konya'dan Batı Cephesi karargâhının bulunduğu Akşehir'e hareket etti.
20 Ağustos 1922– Ankara'da Hâkimiyeti Milliye gazetesinin haberi: ''TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa 21 Ağustos Pazartesi günü saat 16.00'da Çankaya'daki köşklerinde, Ankara'da bulunan diplomatlara bir ziyafet verecektir. Bu toplantıda tüm elçiler hazır bulunacaklardır.'' (Bu haber şaşırtmaca olup, Atatürk'ün cephede değil, Ankara'da olduğunu duyurmak amacıyla yayımlanmıştır.)
20/21 Ağustos 1922 – Atatürk'ün, Akşehir'de Batı Cephesi karargâhında I. Ordu KomutanıNurettin ve I. Ordu Komutanı Yakup Şevki paşalara saldırı planını harita üzerinde açıklaması ve kesin saldırı emrini vermesi.
24 Ağustos 1922– Başkomutanlık ve Batı Cephesi karargâhlarının Akşehir'den cephe gerisindeki Şuhut kasabasına kaydırılması.
25 Ağustos 1922 – Şuhut kasabasının yakınındaki Kocatepe'nin güneybatısında başkomutanlık çadırının kuruluşu.
26 Ağustos 1922 – Sabah 5.30'da Kocatepe'den topçu ateşiyle büyük saldırının başlaması.
27 Ağustos 1922 – Atatürk'ün cepheden TBMM Başkanlığı'na başlatılan topyekûn saldırı harekâtı hakkındaki telgrafı: ''TBMM ordularının seçkin kıymet ve yetenekleri sebebiyle yüksek Meclis'i kutlarım. Komutanlarımızın sevk ve idarede, düşman komuta heyetine üstünlüğü belirgin bir biçimde görülmektedir.''
28 Ağustos 1922 – Yarılamaz denilen Yunan cephesinin yarılması ve Afyonkarahisar'ın kurtarılışı – Atatürk'ün akşam Afyonkarahisar'a gelişi.
29/30 Ağustos 1922 – Atatürk'ün gece Afyon belediye binasının bir odasında Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü ile birlikte savaşın durumunu gözden geçirişi. Atatürk, bu gece için şöyle der:''Üçümüz durumu bir kez daha gözden geçirdik ve kesinlikle anladık ki, Türk'ün gerçek kurtuluş güneşi 30 Ağustos sabahı bütün parlaklığıyla doğacaktır.''
30 Ağustos 1922 – Yunan ordusunun tamamen sarılması, Dumlupınar Meydan Savaşı'nın kazanılması.
31 Ağustos 1922 – Atatürk'ün, sabah Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak, Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü ve I. Ordu Komutanı Nurettin Paşa ile Adatepe'de savaş bölgesini gezmesi.
1 Eylül 1922 – Atatürk'ün orduya genel bildirgesi: ''Bütün arkadaşlarımın Anadolu'da daha başka meydan savaşları verileceğini göz önüne alarak ilerlemesini ve herkesin akıl kuvvetini, kahramanlık ve yurtseverlik kaynaklarını yarışırcasına göstermeye devam etmesini isterim. Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!''
2 Eylül 1922 – Yunan Orduları Komutanı General Trikopis 'in Uşak'ta esir alınışı.
3 Eylül 1922 – Atatürk'ün Uşak'a gelişi. Atatürk'ün Başbakan Rauf Orbay 'a telgrafı: ''…Esir alınan generalle görüştüm. Kendilerini teselli ve misafir ettim. Ailelerine sağlık haberlerini bildirmelerine izin verdim.'' Batı Cephesi Komutanlığı tarafından, Dumlupınar Meydan Savaşı'na ''Başkomutan Savaşı'' adı verildiğinin bildirilmesi.
4 Eylül 1922 – Atatürk akşam Eşme'ye ulaştı. Başbakan Rauf Orbay'ın cephede bulunan Başkomutan Atatürk'e, İstanbul'daki işgal devletleri temsilcilerinin ateşkes isteğini telgrafla bildirmesi.
5 Eylül 1922 – Atatürk'ün Bakanlar Kurulu başkanına ateşkes konusundaki yanıtı:''Anadolu'daki Yunan ordusu kesin şekilde mağlup edilmiştir. Anadolu için herhangi bir görüşmeye gerek kalmamıştır. Anlaşma ancak Trakya için söz konusu olabilir.''
6 Eylül 1922 – Fethi Okyar Bey 'in Londra'dan Atatürk'e telgrafı: ''İngiltere acele ateşkes ve anlaşma istiyor…''
6/7 Eylül 1922 – İstanbul'daki İngiliz orduları başkomutanı General Harington 'ın İngiltere Savunma Bakanlığı'na telgrafı: ''…Durum ağır. Ateşkes için kaybedilecek zaman yok. Yunanlı, Anadolu'dan kaçıp gitmekten başka bir şey düşünmüyor!''
9 Eylül 1922 – Ordularımızın İzmir'e girdiğinin öğrenilmesi üzerine Atatürk'ün ordulara yayımladığı bildiri: ''İlk verdiğim Akdeniz hedefine varmakta, orduların gösterdiği gayret ve fedakârlığı saygı ve takdirle anıyorum. Orduların bundan sonra verilecek hedeflerin elde edilişinde de aynı istek ve fedakârlığı göstereceklerine güvenim tamdır.'' Atatürk'ün Başbakan Rauf Orbay'a telgrafı: ''Birliklerimiz İzmir'in doğu sırtlarında düşmanın son direnişini kırdıktan sonra bugün yenilmiş düşmanla beraber İzmirimize zaferle girdi. Ben yarın öğleden itibaren İzmir'de bulunacağım.'' Atatürk'ün İzmir'in Nif'e (Kemalpaşa) gelişi ve geceyi burada geçirişi.
10 Eylül 1922 – Atatürk'ün saat 14.00'te Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak paşalarla İzmir'e gelişi.
11 Eylül 1922 – TBMM'nin İzmir ve Bursa'nın kurtuluşu nedeniyle orduya ve Başkomutan Atatürk'e ulusun sonsuz şükran ve minnetini bildirme kararı alması.
(*) Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, İş Bankası Yayını, 1992, S. 200-206; Zeki Arıkan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, IV. Cilt, TTK ve Turgut Özakman, Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi, Bilgi'den özetlenmiştir.